Op vrijdagavond 12 december kwam de gemeenteraad van Lansingerland bijeen voor een extra raadsvergadering. Dat gebeurt zelden, en al helemaal op een vrijdagavond. De reden was urgent: de raad moest vóór 15 december reageren op plannen van de provincie Zuid-Holland die de weg vrijmaken voor windmolens bij Kruisweg-Oost en in de Noordpolder.
Waarom een extra vergadering?
De provincie werkt aan een herziening van haar Omgevingsbeleid. In dat beleid worden gebieden aangewezen waar windenergie mogelijk wordt. Voor Lansingerland betekent dit dat locaties al als concrete “locatie voor windenergie” op provinciale kaarten zijn gezet, terwijl lokaal de discussie daarover nog volop loopt.
De reguliere raadsvergadering van 17 december kwam te laat. Daarom vroegen twaalf raadsleden van CDA, VVD en VOOR Lansingerland een extra vergadering aan. Raadslid Job Halkes (CDA) verwoordde het zo: “Als raad hebben wij gezegd: wij zijn hiertegen en met alle middelen willen we dit aanpakken.”
Wat is een zienswijze eigenlijk?
Een zienswijze is een officieel inspraakmiddel. Overheden gebruiken dit onderling ook. Gemeenten dienen zienswijzen in bij provincies, provincies bij het Rijk, en andersom. Het doel is om argumenten, zorgen en juridische punten mee te geven voordat een besluit definitief wordt.
Belangrijk: een zienswijze verplicht de ontvangende overheid niet om het standpunt over te nemen, maar wel om het serieus te wegen en erop te reageren.
Raad en college niet op één lijn
In Lansingerland lag de situatie gevoelig. Het college van burgemeester en wethouders had al een eigen zienswijze ingediend, maar daarin werd het onderwerp windenergie bewust vermeden. Het college voelt zich gebonden aan een eerdere bestuursovereenkomst met de provincie, waarin afspraken zijn gemaakt over onder meer woningbouw, infrastructuur en windenergie.
De raad koos een andere lijn. Op basis van juridisch advies stelde de raad vast dat een zienswijze géén juridische procedure is en dus niet in strijd is met die bestuursovereenkomst. Leefbaar 3B verwoordde dat scherp in het debat: “Als wij ervoor kiezen om géén zienswijze in te dienen over ons eigen grondgebied, dan moeten we ons afvragen of we hier überhaupt nog moeten vergaderen.”
Wat staat er in de raads-zienswijze?
De aangenomen zienswijze gaat inhoudelijk ver. De kern is dat Lansingerland het oneens is met de manier waarop de provincie vooruitloopt op windmolens in het gebied.
De raad wijst onder meer op afstandsnormen, waarbij wordt verwezen naar het Goereese model. Dat gaat uit van minimaal 900 meter afstand tot woonkernen. Volgens CDA-raadslid Job Halkes betekent dat concreet: “Als Provinciale Staten dat model overnemen, dan kunnen er op Kruisweg geen windmolens komen.”
Ook gezondheid en leefomgeving spelen een grote rol. In de raadsvergadering werd herhaald dat Kruisweg-Oost volgens de MER-rapportage juist één van de slechtst scorende locaties is als het gaat om geluid en slagschaduw.
Daarnaast wijst de raad op de ligging in het Groene Hart en in de verbindende groenblauwe schakel tussen de Rottemeren en het Bentwoud. Volgens de raad zou die natuur- en recreatieverbinding onherstelbaar worden doorbroken.
Ten slotte is er kritiek op de procedure. De provincie slaat volgens de raad stappen over door gebieden nu al als ‘locatie’ vast te leggen, terwijl ze eerst als ‘zoekgebied’ in de Omgevingsvisie thuishoren.
Het politieke debat: inhoud versus rolverdeling
Het debat ging niet alleen over windmolens, maar ook over de vraag wie wanneer aan zet is.
Een ruime meerderheid van de raad vond dat Lansingerland nu duidelijk positie moet kiezen. VVD-fractievoorzitter Ivo van der Graaf zei na afloop: “De raad is de baas in Lansingerland. We trekken hier een rode lijn als het over windmolens bij Kruisweg gaat.”
D66 en GroenLinks stemden tegen. Zij erkenden dat het dossier gevoelig is, maar vonden dit niet het juiste instrument of moment. D66-raadslid Brecht Weerheijm legde uit: “Het is nu aan Provinciale Staten, de gekozen volksvertegenwoordiging van de provincie, om hierover te besluiten. Wij willen hen vooral voorzien van goede informatie.”
Volgens D66 is het probleem niet de zienswijze als middel, maar de bestuurlijke rolverdeling. “Iedereen mag een zienswijze indienen, daar is niets mis mee,” zei Weerheijm, “maar dit is een politieke keuze van de provincie en die moet daar ook democratisch worden afgewogen.”
GroenLinks waarschuwde dat een harde opstelling nu mogelijk contraproductief werkt, gezien andere dossiers die samenhangen met de bestuursovereenkomst, zoals woningbouw en infrastructuur.
De uitslag en wat die betekent
Na het debat stemde de raad. De zienswijze werd aangenomen met 20 stemmen voor en 4 tegen. Daarmee spreekt een brede meerderheid zich expliciet uit tegen de provinciale koers op dit punt.
Dat betekent niet dat de provincie automatisch van koers verandert. Wel betekent het dat de provincie deze zienswijze formeel moet betrekken bij de besluitvorming en inhoudelijk moet reageren op de argumenten van Lansingerland.
Wat gebeurt er nu?
De zienswijze wordt officieel verstuurd naar de provincie Zuid-Holland. Tegelijkertijd loopt er nog een aparte inspraakprocedure over de ontwerp-voorkeursbeslissing voor windenergie, waar opnieuw reacties op mogelijk zijn.
De discussie over windmolens in Lansingerland is daarmee niet afgerond. Met deze extra raadsvergadering heeft de gemeenteraad duidelijk gemaakt dat zij het dossier niet laat lopen, maar actief invloed wil blijven uitoefenen op wat er met windenergie en windmolens in Lansingerland gebeurt.
