De informatieavond over de bromtoon in Lansingerland, maandag in het gemeentehuis, bracht veel emoties naar boven. Bewoners spraken van slapeloze nachten, trillingen in huis en een toon die maar niet ophoudt. De conclusie van de DCMR – dat er geen overschrijding van normen is en geen duidelijke bron is gevonden – biedt hen geen verlichting.
Bewoners: “Overlast is met geen pen te beschrijven”
Zo’n dertig bewoners waren aanwezig. Velen vertelden dat de bromtoon hen al maanden of zelfs jaren parten speelt. Eén van hen zei: “Ik hoor het overal in huis, in de slaapkamer is het nog het ergst. Oordoppen helpen niet, ze maken het alleen erger.”
Debbie de Jong uit Bergschenhoek vertelde dat de bromtoon haar dagelijks leven volledig beïnvloedt. “Het maakt me letterlijk ziek. Ik heb er zware hoofdpijnklachten aan overgehouden. Het voelt alsof ik voortdurend in een vliegtuig zit met druk op mijn oren – maar dan 24 uur per dag.”
Ook werd gewezen op verschijnselen die eerder op trillingen lijken: “Water in sloten beweegt, terwijl er geen wind staat.” Zulke signalen maken het voor bewoners moeilijk te accepteren dat DCMR geen bron heeft gevonden.
Uitleg van DCMR en GGD
DCMR-specialist Nienke de Jong legde uit hoe het onderzoek is uitgevoerd: in en rond 53 woningen werd gemeten maar zonder harde resultaten. Slechts één keer werd kortstondig een lage toon waargenomen in een woning, ’s nachts rond 01.00 uur. Het geluid was echter zo zacht dat het de officiële normen niet overschreed.
De GGD gaf praktische adviezen, zoals het gebruik van “tegengeluid” (muziek of natuurgeluiden) om de aandacht te verleggen. Voor sommige aanwezigen klonk dat als te mager, gezien de ernst van hun klachten.
Rol van de gemeente
Wethouder Michiel Muis gaf aan dat de gemeente de meldingen serieus neemt, maar dat er op dit moment geen nieuw meetonderzoek komt vanuit de gemeente zelf. Hij legde uit dat aanvullend onderzoek veel geld zou kosten en dat daar nu geen budget voor beschikbaar is. Wel wees hij op het vervolg: er wordt landelijk vervolgonderzoek naar laagfrequent geluid gedaan en de gemeente heeft advies gevraagd aan TNO over de uitkomsten van het DCMR onderzoek.
Politieke zorgen
Raadslid Leon Erwich (Leefbaar 3B) benadrukte tijdens de avond dat het aantal meldingen inmiddels sterk is gestegen en dat de politiek de zorgen en fysieke klachten van bewoners niet naast zich neer kan leggen. Hij kondigde aan dat hij in de gemeenteraad een zogeheten beeldvormende avond wil organiseren. Dat is een bijeenkomst waarin raadsleden zich laten informeren en bewoners hun ervaringen rechtstreeks kunnen delen. Zo’n avond heeft nog geen directe besluitvorming, maar kan wel de basis leggen voor verdere politieke stappen of druk richting het college om aanvullend onderzoek of actie te overwegen.
De open vragen
De avond maakte duidelijk dat bewoners zich nog niet gehoord voelen. De klachten houden aan en het aantal meldingen groeit. DCMR stelt dat de normen niet zijn overschreden, maar bewoners ervaren het anders.
Debbie is uitgesproken kritisch over het onderzoek van DCMR: “Veel dingen die DCMR zei klopten gewoon niet. Ze meten boven de grond, maar wij voelen duidelijk trillingen die uit de bodem komen. Mijn man, die technisch is, zegt ook: dit is geen geluid, dit is een trilling. En dat voel je in je hele lichaam.”
RTV Lansingerland deed eerder deskresearch en wees daarbij op mogelijke hiaten in het onderzoekskader (Bromtoon in Lansingerland: DCMR rapport klaar, maar vragen blijven): de gebruikte meetmethoden richten zich vooral op geluid door de lucht, terwijl veel klachten juist duiden op trillingen die via de bodem kunnen worden doorgegeven. Daarbij is belangrijk dat bestaande richtlijnen voor het bepalen van overlast vooral zijn gemaakt voor luchtgeluid. Het kennisprogramma KEM31 – een uitgebreid landelijk onderzoek gestart in 2020 om beter te begrijpen welke vormen van laagfrequent geluid optreden bij mijnbouwactiviteiten zoals geothermie en gasopslag – concludeerde in 2022 al dat de huidige normen hiervoor tekortschieten. Volgens de uitkomsten van het rapport KEM31 kunnen bewoners al klachten ervaren bij waarden die officieel nog onder de bestaande norm liggen, juist omdat trillingen via de bodem anders werken dan geluid door de lucht. Dit betekent dat het mogelijk is dat de hinder die bewoners ervaren in Lansingerland niet goed in beeld komt met de nu door DCMR gebruikte meetmethoden en normen.
De vraag is nu wat de bevindingen van TNO gaan opleveren. Bewoners hopen dat die nieuwe inzichten geven in de mogelijke oorzaken van de bromtoon, en eindelijk duidelijkheid gaan verschaffen of leiden tot verder onderzoek.
