Goed nieuws voor het onderwijs in Lansingerland! OBS Vuurvogel in Bergschenhoek is recent benoemd tot Inspiratieschool voor effectief leesonderwijs. Een bijzondere erkenning, en bovendien als enige basisschool in heel Zuid-Holland.
Hierover sprak RTV Lansingerland in de studio met Sanne Sengers, leerkracht van groep 5/6, en Nicolette Dronkers, directeur van OBS Vuurvogel. Zij vertelden met aanstekelijk enthousiasme over hun aanpak die leidde tot deze landelijke erkenning.
Meer dan alleen een methode
Wat betekent zo’n titel nu eigenlijk? Directeur Nicolette Dronkers legt uit: “Het betekent dat we waardering krijgen voor het werk wat we al jarenlang doen: kinderen tot gemotiveerde lezers maken.” Dit klinkt logisch, want is dat niet het doel van elke school? Basisschool Vuurvogel doet dit echter op een andere manier dan traditioneel.
Nicolette schetst het beeld van vroeger: “We gebruikten diverse methodes. Voor technisch lezen oefenden kinderen in werkboekjes, lazen woordrijtjes. Voor begrijpend lezen was er ook een methode, zoals Nieuwsbegrip. Leesplezier werd eigenlijk niet echt aangestipt.”
De omslag: Leesplezier staat centraal
Sanne Sengers, die later bij basisschool Vuurvogel kwam en de nieuwe aanpak omarmde, vertelt hoe het nu gaat: “We doen het echt heel anders, het is veel meer gericht op leesplezier. We hebben de AVI-boekjes als strikte leidraad losgelaten en zoeken naar boeken met rijke teksten. We voeren leesgesprekken met de kinderen om hun interesses te ontdekken.”
Het credo op de school als een kind zegt niet van lezen te houden: “Dat kan niet, je hebt nog niet het juiste boek gevonden.” En dus gaan ze samen op zoek.
Een vast element in de schooldag is het dagelijkse kwartier stil lezen. Dit gebeurt vijf dagen in de week, door de hele school heen, inclusief de leerkrachten. “Je kan een speld horen vallen,” lacht Sanne. Het mooiste bewijs van succes? Als na het luiden van de klankschaal, die het einde van het kwartier aangeeft, kinderen vragen: “Mag ik nog even een bladzijde aflezen?”
Rijke teksten en dieper lezen
Een belangrijk aspect van de nieuwe aanpak zijn de ‘rijke teksten’. Nicolette legt uit dat veel methodeteksten ‘verarmd’ zijn: kortere zinnen, meer plaatjes, om het makkelijker te maken. Rijke teksten doen het tegenovergestelde: ze bevatten gevarieerd en uitdagend taalgebruik en stimuleren kinderen om verbanden te leggen, na te denken en betekenis te geven aan de tekst.
In tegenstelling tot traditionele methodes, waar vragen vaak gericht zijn op het vinden van het onderwerp of de hoofdgedachte, gaat het op de Vuurvogel dieper. Kinderen krijgen een ‘leesdoel’ mee en werken vaak naar een eindproduct toe, zoals een betoog of presentatie. “Er is dus ook noodzaak voor de kinderen om de tekst heel goed te lezen,” aldus Sanne. Deze aanpak bereidt kinderen ook beter voor op teksten uit het dagelijks leven, zoals brieven van de Belastingdienst.
Een school vol boeken
Met zo’n focus op lezen is een uitgebreide collectie boeken essentieel. De school investeert in nieuwe boeken en kinderen mogen zelfs wensenlijstjes maken. Daarnaast is de Vuurvogel een ‘Bibliotheek op School’ (de Bos school), in samenwerking met Bibliotheek Oostland. Dit zorgt voor een continue stroom van nieuwe, up-to-date boeken. Sanne merkt op: “De boeken die in de boekenwinkels worden aangeprezen, zijn ook vindbaar in onze school.”
Ouders als partners
Ook thuis speelt lezen een cruciale rol. De Vuurvogel stimuleert ouders om niet te stoppen met voorlezen zodra hun kind zelf kan lezen. Ook gesprekken over boeken, het zichtbaar maken van boeken in huis en bezoekjes aan de bibliotheek of de lokale boekwinkel in Berkel worden aangemoedigd. Nicolette benadrukt het belang: “Je hoeft het niet zelf te bedenken, zij (in de boekhandel) zijn daar heel goed in.” En een belangrijke tip: kinderen zijn tot hun achttiende gratis lid van de bibliotheek!
Als extra stimulans gaat de school na de zomervakantie met de kinderen online lezen via het platform van de bibliotheek. Dit heeft als leuke bijkomstigheid dat alle kinderen lid moeten worden van de bieb om mee te kunnen doen. Door samen hetzelfde boek te lezen, kunnen verdiepende gesprekken ontstaan over hetgeen de leerlingen gelezen hebben.
Inspireren en leren van elkaar
Als Inspiratieschool opent de Vuurvogel nu de deuren voor collega’s van andere scholen en PABO’s. “Het is natuurlijk leuk als je een kijkje kan krijgen bij iemand in de keuken,” zegt Sanne. Hoewel de Vuurvogel hun aanpak als ‘normaal’ zag, beseffen ze nu dat het gebaseerd is op wetenschappelijke inzichten en een inspiratie kan zijn voor anderen. “Kom kijken,” nodigen ze uit.
Het mooiste succesverhaal
Op de vraag naar het leukste verhaal, hoeft Sanne Sengers niet lang na te denken. Ze vertelt over een meisje met dyslexie dat ze al drie jaar in de klas heeft. In het begin vond het meisje alles met letters stom en telde ze tijdens het stil lezen de schroefjes in het plafond. Gaandeweg ontdekte de school samen met haar welke boeken ze interessant vond. “Drie jaar verder leest zij echt kneiter goede boeken. Ze eet ze bijna. Ze schrijft prachtig mooie teksten en verhalen. Is daar ook trots op en draagt ze graag voor.”
Tijdens een recent bezoek van het Platform Samen Onderzoeken stond ditzelfde meisje op en vroeg of ze haar verhaal mocht voordragen, voor de ogen van externe observanten. Ze kon zelf verwoorden waar ze vandaan kwam en waar ze nu staat. “Dat is waar mijn hart zo gelukkig van werd,” straalt Sanne.
