Uit tientallen pagina’s recent gepubliceerde rechterlijke uitspraken blijkt dat op bedrijventerreinen in met name Bleiswijk en Bergschenhoek op grote schaal werd gewerkt aan de invoer van verdovende middelen. Een internationaal netwerk gebruikte bedrijven, loodsen en transportlijnen in Lansingerland voor wat het gerechtshof omschreef als “een professioneel opererende drugsorganisatie”. De omvangrijke zaak kreeg van het onderzoeksteam de codenaam 26Coalcity.
Een sinistere wereld achter roldeuren
Wat gebeurde er daadwerkelijk in op het oog keurige bedrijfspanden op bedrijventerreienn in Lansingerland? Een loods waar pallets met ‘kokosvezel’ stonden bleek dienst te doen als tijdelijk opslagpunt voor ruim 5.000 kilo hennep. Een groothandel in fruit fungeerde als dekmantel voor een 750 kilo cocaïne-lading in een container uit Ecuador. En tussen handdoeken uit Pakistan werd 1.297 kilo heroïne ontdekt, waarvan een deel alsnog in Bergschenhoek werd gelost.
Op meerdere locaties in Lansingerland werden containers uit de haven van Antwerpen afgeleverd, vaak via valse containerzegels en (dat zijn namaakzegels die leken op officiële douane- of transportzegels, zodat de container eruitzag alsof hij ongeopend was gebleven tijdens transport) met medewerking van ingehuurde transporteurs die werden aangestuurd via versleutelde SkyECC-telefoons. De rechtbank stelt dat in sommige gevallen de drugs daadwerkelijk zijn gelost op bedrijventerreinen in Bleiswijk en Bergschenhoek.
Container vol cocaïne in Bleiswijk
Een van de meest concrete voorbeelden is een zending bananen uit Ecuador. Op 30 maart 2020 haalde een chauffeur, gestuurd door de organisatie, een container op uit de Antwerpse haven. De documenten verwezen naar een Bleiswijks bedrijf als ontvanger. In werkelijkheid ging het om een lege vennootschap, zonder echte bedrijfsactiviteit. Tijdens een stop bij een loods in Deurne werd de container onderschept. De Belgische politie vond 750 kilo cocaïne, verborgen tussen bananendozen met logo’s van een exporteur uit Guayaquil.
De vervoersopdracht kwam van een andere schijn-bv, aangestuurd vanuit een kantoorlocatie in Rijswijk. Uit observaties blijkt dat er vanuit dit kantoor eerder instructies waren gegeven over het regelen van valse containerzegels en het plannen van ritten met zogenoemde ‘volle bakken’.
Bergschenhoek: politie onderschept lading
Op een bedrijventerrein in Bergschenhoek ging het uiteindelijk mis en greep de politie in. Op 2 september 2019 werd een container met een restant van een eerder onderschept heroïnetransport gelost bij een bedrijf in Bergschenhoek. Toen de politie binnenviel, werd de container net geopend terwijl meerdere verdachten aanwezig waren.
Op exact dezelfde ochtend was er paniek op een andere kantoorlocatie van de organisatie. Vanuit dat pand werd een medewerker opdracht gegeven om versleutelde SkyECC-telefoons op afstand te wissen. Volgens het gerechtshof gebeurde dit direct nadat duidelijk werd dat de container onderschept was.
Het bedrijfspand in Bergschenhoek fungeerde als logistiek knooppunt. In de loods werden onder meer verzegelingmaterialen, documenten en gegevensdragers gevonden. Op basis van de versleutelde communicatie werd duidelijk dat hier ‘badjassen’ (codetaal voor heroïne) gelost moesten worden. Ook werd gesproken over het vermijden van douane-inspecties en het ‘klaarzetten’ van locaties.
Zo werkte het netwerk
Het criminele netwerk werkte met:
- Tientallen opgerichte bv’s, meestal ingeschreven op naam van katvangers (mensen die hun naam uitlenen om een bedrijf op te richten of een bankrekening te openen, zonder dat ze echt betrokken zijn bij de activiteiten)
- Legitiem ogende bedrijfsactiviteiten zoals fruitimport of mesthandel
- Versleutelde communicatie via SkyECC, met telefoons die bij paniek op afstand konden worden gewist
- Vervalste containerzegels
- Huur van vrachtwagens via zusterbedrijven
- Internationale contacten in Colombia, Ecuador, Pakistan en het VK
In één geval verklaarde een katvanger dat hij zijn naam beschikbaar had gesteld aan de organisatie in ruil voor €2.000. Hij had nooit werkzaamheden verricht voor het bedrijf, maar op zijn naam werden wel containers ingevoerd.
Geldstromen liepen via schijntransacties, contante stortingen en internationale overschrijvingen. In totaal werd voor meer dan €364.000 aan contant geld witgewassen.
Waarom in Lansingerland?
Lansingerland bleek aantrekkelijk voor criminelen omdat het strategisch ligt tussen Rotterdam en Den Haag, met goede verbindingen via snelwegen. Maar minstens zo belangrijk: de bedrijventerreinen in de gemeente zijn vaak grootschalig, relatief anoniem en kennen weinig sociale controle. Dat betekent dat je er eenvoudig een loods kunt huren zonder dat iemand vragen stelt. In meerdere gevallen werden panden voor langere tijd gehuurd door bv’s die slechts op papier bestonden en waarvan de eigenaren niet of nauwelijks zichtbaar waren. Deze bedrijven werden niet actief gecontroleerd, waardoor criminele activiteiten jarenlang onopgemerkt konden plaatsvinden. Uit de uitspraken blijkt niet expliciet dat gemeente of eigenaren hebben gefaald, maar het langdurig onopgemerkt blijven van deze criminele activiteiten suggereert dat het toezicht in de praktijk onvoldoende was. Zowel bij overheid als bij verhuurders lijken signalen gemist of niet opgepakt.
Het probleem is dat deze panden op het oog gewone bedrijfslocaties zijn, maar in werkelijkheid functioneren als logistiek centrum voor drugstransporten of witwaspraktijken. Veel van deze bedrijven houden een façade van legitimiteit in stand: ze zijn ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, hebben een naam die past binnen een bestaande branche (zoals groentehandel of transport) en beschikken soms zelfs over een website of inschrijvingen bij brancheorganisaties. Maar achter de schermen gebeurt iets totaal anders: de hele bedrijfsstructuur is opgezet als dekmantel voor criminele activiteiten. Juist omdat alles er van buitenaf legitiem uitziet, is het voor toezichthouders en verhuurders moeilijk te zien wat er werkelijk speelt.
Oordeel en vonnis van de rechters?
Het gerechtshof noemt de organisatie “geolied en professioneel”. In meerdere zaken oordeelden de rechters dat de verdachte(n) niet zomaar meeliepen, maar “meerdere importen regisseerden, bedrijven opzetten, zeggenschap uitoefenden, witwasconstructies faciliteerden en contact onderhielden met internationale leveranciers”.
De straffen voor de verdachten liepen uiteen, afhankelijk van hun rol binnen de organisatie. De hoofdverdachte, die volgens het hof een regisserende rol vervulde en betrokken was bij meerdere transporten en witwasconstructies, kreeg een celstraf van 9 jaar en 6 maanden. Een tweede verdachte, die vooral betrokken was bij het regelen van logistiek en transport maar eveneens meerdere keren optrad als schakel tussen bv’s en leveranciers, kreeg 7 jaar en 7 maanden cel. Een derde verdachte, die zich onder meer bezighield met het inrichten van communicatiekanalen (zoals SkyECC) en het uitvoeren van financiële handelingen, kreeg 4 jaar gevangenisstraf, waarvan een deel voorwaardelijk. Het hof benadrukte dat het ging om georganiseerde, herhaalde en grootschalige misdaad die zich over meerdere landen uitstrekte en structurele schade aan de samenleving veroorzaakte.
Ondermijning dichtbij huis
Deze zaken tonen aan dat de bedrijventerreinen in de gemeente kwetsbaar zijn voor ondermijning. Criminelen gebruiken de structuur van de bovenwereld: bedrijfsruimte, boekhouders, transportbedrijven, banken. De drugs lag niet in een kraakpand, maar bijvoorbeeld in een loods naast een autobedrijf of bouwmaterialenhandel.
Georganiseerde misdaad hoeft geen schietpartijen of sirenes te betekenen. Soms volstaat een paar containers, een loods, en een katvanger. Maar de aanwezigheid van dit soort georganiseerde misdaad trekt ook andere vormen van criminaliteit aan, zoals intimidatie, corruptie, bedreigingen of illegale geldstromen. Dat maakt het zorgelijk: eenmaal gevestigd in een gebied, kan de invloed van deze netwerken zich uitbreiden. Bovendien leidt dit indirect wél tot zichtbaar straatgeweld. Denk aan drugsdealers in woonwijken, gewelddadige afrekeningen of schietpartijen tussen rivaliserende groepen. Daardoor kunnen ook argeloze inwoners of ondernemers ongewild slachtoffer worden van een wereld die zich op papier achter gesloten deuren afspeelt, maar in de praktijk steeds vaker tot op straat voelbaar is.
