Lansingerland – Een politiek compromis of een noodzakelijk besluit? Dat is de vraag die rijst bij de concept-bestuursovereenkomst tussen de gemeente Lansingerland en de provincie Zuid-Holland dat deze week getekend gaat worden. De overeenkomst biedt perspectieven op woningbouw en bedrijvigheid, maar de prijs lijkt hoog. De inwoners van Kruisweg zien zich geconfronteerd met de zo goed als mogelijke komst van enorme windmolens, ten gunste van de ontwikkeling van 5.000 nieuwe woningen op Bleizo-West.
Ondanks eerdere protesten van inwoners en kritiek van verschillende partijen in de gemeenteraad, heeft de raad toch ingestemd met het goedkeuren van de concept bestuursovereenkomst waarin expliciet staat dat juridisch verzet door de gemeente tegen de provinciale windmolenplannen bij voorbaat is uitgesloten. Het onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) liet zien dat het maatschappelijk draagvlak voor windmolens in Lansingerland bijzonder laag is. Toch lijkt het akkoord nu de deur definitief dicht te gooien voor inspraak of juridische stappen en heeft de raad zich dus neergelegd bij de windmolenplannen van de provincie in Lansingerland.
Wat staat er nog meer in de bestuursovereenkomst?
De concept-bestuursovereenkomst, die woensdag 19 februari ter ondertekening voorligt, is bedoeld om grip te krijgen op de ruimtelijke uitdagingen van Lansingerland. Onder de afspraken vallen:
Onderzoek RUG: Lage Acceptatie, hoog wantrouwen
Uit het onderzoek van de RUG blijkt dat weinig inwoners de bouw van windmolens acceptabel vinden, ongeacht de voorgestelde locatie (Kruisweg, Bleizo-West of Noordpolder). Vooral nabij de voorgestelde zoekgebieden verwachten inwoners negatieve gevolgen voor de kwaliteit van leven, de natuur en de woningwaarde. Slechts een klein deel ziet voordelen in termen van duurzaamheid.
Interessant is dat gevoelens van machteloosheid en wantrouwen overheersen bij de gedachte aan windmolens. Inwoners willen wel betrokken worden bij de besluitvorming, maar ervaren dat de mogelijkheden daarvoor beperkt zijn. Het advies van de onderzoekers is dan ook om beter naar de zorgen van inwoners te luisteren en hen daadwerkelijk te betrekken bij de besluitvorming.
Bleizo-West: Woningbouw boven Windmolens
De bestuursovereenkomst maakt duidelijk dat Bleizo-West wordt ontwikkeld als woonwijk, ondanks dat dit gebied oorspronkelijk werd meegenomen als zoeklocatie voor windmolens. Dit heeft geleid tot een politiek compromis: in ruil voor woningen in Bleizo-West krijgt de provincie Zuid-Holland vrij spel om windmolens te realiseren op alternatieve locaties, waarbij Kruisweg toch de meest voor de hand liggende locatie lijkt.
Wat vinden de Politieke Partijen in Lansingerland?
Tijdens de raadscommissie van 5 februari bleek de gemeenteraad sterk verdeeld over de inhoud van de bestuursovereenkomst.
Wethouder Fortuyn verdedigde de keuze om niet te procederen. “Het is niet wenselijk dat overheden elkaar juridisch bestrijden,” stelde hij. Daarbij gaf hij aan dat de gemeente geen sterke juridische positie heeft in deze kwestie. Opvallend daarbij is dat het college zelf juist deze juridische positie verder verzwakt door expliciet in de bestuursovereenkomst af te spreken dat juridisch verzet tegen windmolens wordt uitgesloten.
Landelijke controverse: windmolens in stedelijk gebied geen uitgemaakte zaak
De discussie over windmolens beperkt zich niet tot Lansingerland; op landelijk niveau is er eveneens controverse over de haalbaarheid en wenselijkheid van windenergie op land. Vooral de afstandsnormen tussen windturbines en woningen zorgen voor verdeeldheid binnen het kabinet.
VVD-minister Sophie Hermans (Klimaat en Groene Groei) wil windmolens dichter bij woningen toestaan met een afstandsnorm van twee keer de tiphoogte van de windmolen. BBB-minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) verzet zich hiertegen en pleit voor vier keer de tiphoogte, omdat de gevolgen voor gezondheid en leefbaarheid zwaar onderschat zouden worden. Volgens experts uit de windsector zou Keijzers strengere norm de aanleg van windparken op land vrijwel onmogelijk maken.
Onderzoek van het RIVM toont aan dat omwonenden van windturbines hinder en slaapverstoring kunnen ervaren, terwijl een Nivel-studie benadrukt dat verdere analyse nodig is om de gezondheidsrisico’s beter te begrijpen.
In Duitsland geldt een minimale afstand van tien keer de tiphoogte (meestal 1.000-1.500 meter) en in België vier tot zes keer de tiphoogte. Nederland wil echter windmolens op slechts twee keer de tiphoogte van woningen toestaan, wat betekent dat turbines van 200 meter hoog al op 400 meter van woningen kunnen komen te staan. Dit lijkt vooral ingegeven door ruimtegebrek: in een dichtbevolkt land als Nederland past het anders niet.
Wat nu?
Aanstaande woensdag 19 februari staat de ondertekening van de bestuursovereenkomst gepland. Daarmee lijkt het lot voor de inwoners van Kruisweg als meest logische en makkelijkste windmolenlocatie definitief bezegeld. De raad heeft formeel haar zegje kunnen doen, maar de vraag blijft of deze bestuursovereenkomst voor de inwoners echt in de geest van democratie tot stand is gekomen.
Lees ook:
Tweede Kamer wil vaart achter bouw Bleizo-West
Onrust in Kruisweg: Bewoners vrezen voor windmolens in hun ‘achtertuin’
