Na 17 jaar actief te zijn geweest, heeft Buurttoezicht Lansingerland (BTL) in de eigen buurtapps aangekondigd haar activiteiten per 31 december 2024 te beëindigen. In een mededeling op de Bleiswijkse whatsapp groep Alarm Schilderswijk zegt BTL: “Na jaren van stroeve samenwerking is in onderling overleg tussen de dorpscoördinatoren besloten om per 31 december 2024 dit zelfstandige burgerinitiatief te beëindigen.”. De afbouw zal gefaseerd plaatsvinden, waarbij eerst de vrijwilligers worden geïnformeerd, gevolgd door de gebruikers van de buurtapps.
Een pionier in buurtveiligheid
BTL werd in 2007 opgericht op verzoek van de gemeente, met als doel de veiligheid in de wijken te verbeteren. Onder leiding van Karel Neelis groeide de organisatie uit tot een van de eerste en meest actieve buurttoezichtorganisaties in Nederland. Vrijwilligers liepen regelmatig rondes door de wijken, signaleerden misstanden en werkten nauw samen met de gemeente en politie om de leefbaarheid en veiligheid te verbeteren. Daarnaast beheerde BTL een groot aantal buurtapps en WhatsApp-groepen, die bijdroegen aan het veiligheidsgevoel onder de bewoners.
Escalatie van samenwerkingsproblemen
Na de coronacrisis nam de ondersteuning vanuit de gemeente en politie voor BTL geleidelijk af. In januari 2024 besloot de nieuw aangetreden politiechef eenzijdig de samenwerkingsovereenkomst met BTL aan te passen, waarbij werd aangegeven dat er geen wettelijke grondslag was om informatie met BTL te delen. Het aanbod van de politie om eens per acht weken een ronde met een wijkagent te lopen, werd door BTL als onvoldoende ervaren. Daarnaast stelde de gemeente de eis dat BTL een rechtspersoon zou worden, wat voor het bestuur aanleiding was om het burgerinitiatief te beëindigen.
Verlies van een waardevolle schakel
Met het stoppen van BTL verliest Lansingerland een belangrijke schakel in de buurtveiligheid. De organisatie fungeerde als ogen en oren in de wijk, signaleerde problemen en trad preventief op tegen criminaliteit. De buurtapps en WhatsApp-groepen die door BTL werden beheerd, speelden een cruciale rol in het snel verspreiden van informatie en het mobiliseren van bewoners bij verdachte situaties. Na de opheffing van BTL zullen de WhatsApp-groepen in de wijken ongemodereerd actief blijven. Bestaande leden kunnen nieuwe buurtgenoten toevoegen om buurtzaken omtrent veiligheid te bespreken.
Impact op veiligheid en veiligheidsgevoel
Het verdwijnen van BTL roept vragen op over de toekomstige veiligheid in de gemeente. Hoewel de politie verantwoordelijk blijft voor handhaving, kampt zij met personeelstekorten, wat de zichtbaarheid en responsiviteit kan verminderen. Dit blijkt uit de reactietijden op prio 1-meldingen: in september 2024 was de politie in Lansingerland in 77,5% van de gevallen binnen 15 minuten ter plaatse, terwijl het landelijke gemiddelde op 82,8% lag. In de maanden daarvoor presteerde Lansingerland echter boven het landelijke gemiddelde, met 81,6% in juli en 87,2% in augustus, tegenover respectievelijk 83,5% en 83,6% landelijk. De gemeente zal mogelijk alternatieve maatregelen moeten overwegen om het gat dat BTL achterlaat op te vullen. Het is essentieel dat bewoners betrokken blijven bij hun buurt en dat er nieuwe vormen van samenwerking worden gezocht om de veiligheid en het veiligheidsgevoel te waarborgen.
Het stoppen van Buurttoezicht Lansingerland markeert het einde van een tijdperk van burgerparticipatie in de lokale veiligheid. De uitdaging ligt nu bij de gemeente, politie en inwoners om te kijken of er andere mogelijkheden zijn om het toezicht dat BTL bood, op een of andere manier te behouden.
