Muziek en AI, kans of bedreiging. Een interview met vijf radiomakers

23 juli 2024
 

De toekomst van muziek staat op het punt te veranderen dankzij de opkomst van AI. Maar is het een kans of een bedreiging? Radiomakers van Lansingerland FM en Radio Rijnmond delen hun gedachten. AI of artificial intelligence is bezig aan een opmars. Je hebt vast al een keer gehoord van ChatGPT of Copilot. AI is technologie die computers slim maakt. Ze leren, begrijpen en nemen beslissingen door veel informatie te verwerken en patronen te herkennen. Als de computer maar lang genoeg leert op deze manier, kunnen ze op een gegeven moment zelfstandig informatie verwerken of uit het niest “verzinnen”. Zoals bijvoorbeeld een liedje.

Leestijd: 10-12 minuten

We hebben vijf radiomakers gevraagd wat ze vinden van door AI-gemaakte muziek. Voor ieder radioprogramma hebben we daarom aan AI gevraagd om een liedje te maken op basis van de beschrijving van de programma’s door de radiomakers zelf.

Almer Kamphuis – The Alternative

Nummer: Amplified Nights (https://www.udio.com/songs/nySGbQALsmC5qB4mtfkVhi)

Almer Kamphuis, bekend van het radioprogramma The Alternative, was aangenaam verrast door de kwaliteit van het AI-gegenereerde nummer. “Het is een beetje confronterend, maar het klinkt zelfs als een bekende zanger.” vertelt hij. Hoewel hij de technische bekwaamheid van AI erkent, heeft hij twijfels over de emotionele diepgang van AI-muziek.

“De echte emotie, het echt overbrengen, dat zal niet zo snel lukken omdat AI gewoon geen emotie heeft,”
Almer Kamphuis

Op de vraag of hij het nummer zou draaien in zijn programma, antwoordt Kamphuis positief: “Ja, muzikaal helemaal. Ja, en ook die stem… die klinkt zelfs zoals de stem van een bekende zanger.” Maar hij ziet ook tekortkomingen: “Het is wat vlak, je merkt dan wel dat AI zijn beperkingen heeft. Het nummer is nog ruw en moet afgewerkt worden.”

Ondanks dat ziet Kamphuis wel potentieel in de integratie van AI in de radiowereld: “Je kan het ook zelf gebruiken om binnen je radioprogramma wat meer met muziek te spelen.” Hij gelooft dat AI een aanvullend hulpmiddel kan zijn, maar de menselijke touch blijft volgens hem essentieel. “Ik zou altijd wel willen weten of er een mens achter zit.”

Frans Wulffele – Harde Noten, Stemmige Tonen

Nummer: Echoes of the Darkwave
(https://www.udio.com/songs/nGx6QBJqVbgLYmCfDKCQ25)

Frans Wulffele, presentator van Harde Noten, Stemmige Tonen, waardeerde de sfeer en het tempo van de door AI gemaakte song, maar vond de tekst duidelijk niets. “De tekst slaat nergens op,” merkt hij droog op. “De manier waarop het gezongen wordt is heel geloofwaardig, maar de tekst roept bij de luisteraar geen associaties op.”

Op de vraag of hij zou herkennen dat het lied door AI was gemaakt als hij dat niet van tevoren wist, antwoordde Wulffele: “Ja, aan de tekst.” Hij erkent echter wel dat AI in staat is om de essentie van zijn programma te vatten in het nummer: “Qua sfeer wel zeker, het type nummer en de tempowisselingen sluiten absoluut aan bij wat ik draai.”

Hoewel hij gelooft dat AI ooit in staat zal zijn om emotionele muziek te creëren, denkt Wulffele niet dat AI ooit menselijke emoties echt volledig kan doorgronden: “Het kunnen doorgronden denk dat dat heel moeilijk wordt.” Hij ziet AI vooral als een hulpmiddel voor artiesten die een creatieve blokkade hebben. “Ik denk dat het toch vooral kansen biedt. Ik zie niet in hoe menselijke artiesten weg gestoten zullen worden door AI.”

Han Beukers – Time4Trance

Nummer: Odyssey
(https://www.udio.com/songs/4VMEBYBSfQr77K8nZoSJS6)

Han Beukers, de man achter Time4Trance, is onder de indruk van hoe goed het nummer in zijn genre paste. “Dit komt ook best dicht bij wat er op dit moment op de markt komt,” zegt hij enthousiast. Hij ziet AI voornamelijk als een kans: “Het biedt gewoon technische mogelijkheden. Het geeft op een leuke manier een opening om een melodie te starten.”

Op de vraag of hij het nummer zou draaien in zijn programma, antwoordt Beukers genuanceerd: “Ik weet niet of ik het als producer zelf zo had ingeleverd bij een platenmaatschappij. Maar het heeft heel veel potentie om er iets van te maken.” Net als Almer merkt hij dezelfde tekortkoming op: “Het is wat vlak, ook op de kick en de bass. Ik zou een andere bass en kick gekozen hebben om het nummer meer body en diepte te geven.”

Hij benadrukt de noodzaak van ethische overwegingen rondom AI, vooral met betrekking tot copyright en het “nabootsen” van artiesten. “Waar ligt dan nog de copyright?” vraagt hij zich af. Toch ziet Beukers AI vooral positief.

“Als producer zie ik het echt als een kans. Het biedt technische mogelijkheden en kan helpen bij het creatieve proces.”
Han Beukers

Michael de Konink – Radio Rock City

Nummer: Radio Rock City
(https://www.udio.com/songs/5yKEr4EjfpAejkX7RQYo8Y)

Michael de Konink van het programma Radio Rock City is verrast door hoe goed het AI-gegenereerde nummer bij zijn programma past. “Het heeft de essentie van mijn programma gevat,” zegt hij enthousiast. De Konink ziet AI zowel als een kans als een bedreiging. “Voor bands is het echt wel een bedreiging, maar voor mij als radiomaker is het een kans.” legt hij uit.

Op de vraag of hij het nummer zou draaien in zijn programma, antwoordt De Konink positief: “Als het een heel goed nummer is, zou ik het zeker draaien. Waarom niet?” Hij vindt echter wel dat de menselijke invloeden in muziek belangrijk blijven voor de emotionele impact: “Ik hoop wel dat die menselijke invloeden behouden blijven!”

Ook De Konink benadrukt de noodzaak van duidelijke ethische richtlijnen en regelgeving rondom AI in muziek.

“Het is belangrijk dat we de menselijke touch behouden en duidelijke richtlijnen hebben voor het gebruik van AI in muziek.”
Michael de Konink

Ruud de Boer – De Boer op! (Rijnmond)

Nummer: Bakkie naar Bammetje
(https://www.udio.com/songs/dwsno8dCW7kLvfBztUFEgA)

Ruud de Boer vindt het AI-gegenereerde nummer enigszins griezelig. “Je hoort het nog een klein beetje, maar ik vind het wel heel griezelig dat je dus blijkbaar wat steekwoorden kunt ingeven van dit is het programma ‘De boer op!’ en dit is wat er van gemaakt wordt.” zegt hij.

“Ik denk dat dit wel een hele enorme revolutie is die de creatieve industrie drastisch kan gaan veranderen.”
Ruud de Boer

Op de vraag of hij het nummer zou draaien in zijn programma, antwoordt hij voorzichtig: “Ik huiver er wel voor, maar aan de andere kant zeg ik ja, muziek is in ontwikkeling.” Ook Ruud benadrukt weer de noodzaak van duidelijke ethische richtlijnen: “Ik vind dat er een disclaimer bij zou moeten: deze muziek of deze tekst is gemaakt door AI.” Daarmee gaat De Boer een stuk verder dan zijn collega’s.

De Boer ziet de opkomst van AI dan ook als een grote uitdaging voor de creatieve industrie, maar toch ook wel als een kans om nieuwe mogelijkheden te verkennen.

“We staan slechts aan het begin van deze enorme revolutie, en het is belangrijk dat we ethische overwegingen serieus nemen.”
Ruud de Boer

Ingehaald door de realiteit; een AI zomerhit

Toen we deze interviews deden, konden we niet vermoeden hoe snel de realiteit ons zou inhalen. Een, naar alle waarschijnlijkheid, door AI gegenereerd nummer, “Zo Zomer” lijkt nu een zomerhit te worden en verovert de streamingplatforms. Het nummer, met zijn aanstekelijke deuntje, weet luisteraars te boeien en bewijst dus dat AI-muziek niet een verre toekomstvisie is, maar een realiteit van het hier nu​.

Hoewel de meningen van de vijf verschillende radiomakers verschillen, zijn er ook belangrijke overeenkomsten: door AI gemaakte muziek biedt zowel kansen als uitdagingen. Sommigen zien AI als een hulpmiddel en kans voor creatieve experimenten, terwijl anderen bezorgd zijn over de emotionele diepgang en ethische vraagstukken. De recente opkomst van “Zo Zomer” als zomerhit, laat wel duidelijk zien hoe snel AI de muziekwereld al verandert. Het wachten is de op de eerste volledig door AI gemaakt videoclip die de streamingdiensten bestormt. En willen we dat als consument van muziek. Staan we open voor “supersterren” die niet meer van vlees en bloed zijn, maar die we alleen nog maar via een scherm kunnen bewonderen en admireren.